O ROZSĄDNYM WYCHOWANIU DZIECI
Pedagodzy i psychologowie podkreślają, że środowisko rodzinne, w którym dziecko się wychowuje ma ogromny wpływ na kształtowanie się jego charakteru. To dorośli modelują zachowania dzieci. Są one wnikliwymi obserwatorami i szybko przyswajają wymodelowane wzorce zachowań członków rodziny, a następnie odtwarzają je w zabawach tematycznych: w dom, w rodzinę itp. dlatego dorośli powinni kontrolować własne zachowania, aby nie dawać dzieciom złych wzorców, które potem byłyby przez nie naśladowane i utrwalane w zabawach.
Najczęściej rodzice w posterowaniu ze swoimi dziećmi powielają wzorce wychowawcze wyniesione z domu rodzinnego. Jeżeli były one dobre, to odnoszą sukcesy wychowawcze, a ich dzieci łatwo nawiązują kontakty z dorosłymi i rówieśnikami, są śmiałe, odpowiedzialne, odporne emocjonalnie, radzą sobie z trudnościami. Jeżeli wzorce wychowawcze nie były dobre, napotkają na trudności z wychowaniem dzieci, które są zazwyczaj nieśmiałe, wycofane, mało zaradne życiowo lub agresywne, nie wieżą we własne możliwości.
Najczęściej popełnianymi przez rodziców błędami są:
nadmierne uleganie, które przyczynia się do kształtowania postawy egocentrycznej i egoistycznej;
niestabilność uczuciowa (od wybuchu złości aż po przesadną wylewność), która uczy dziecko dostosowania swoich zachowań do nastroju rodzica.;
brak ustalonych granic przyczyniający się do trudności w odróżnianiu przez dziecko dobra od zła, dobrego postępowania od złego;
brak konsekwencji w wychowaniu i stawianiu wymagań, co przyczynia się do postępowania niezgodnego z ustalonymi regułami, zasadami, umowami, a także brakiem doprowadzenia rozpoczętej pracy do końca;
stawianie wygórowanych wymagań wobec dziecka, powoduje ciągłe napięcie w dążeniu do sprostowania przez nie tym wymaganiom, aby zadowolić rodziców;
nadmierna opiekuńczość ogranicza samodzielność, pomysłowość, inicjatywę, zbytnie ingerowanie w swobodę dziecka. Skutkuje to brakiem zaradności życiowej, wiary we własne siły i możliwości, a to w konsekwencji może doprowadzić do odrzucenia przez grupę rówieśniczą;
usuwanie wszelkich trudności, na które dziecko mogłoby napotkać;
zaspokajanie wszystkich zachcianek dziecka.
Powtarzanie takich zachowań może w przyszłości może doprowadzić do braku odporności emocjonalnej, załamań w sytuacjach trudnych, problemów w podejmowaniu decyzji, w radzeniu sobie z porażkami w przypadku niewielkich nawet trudności życiowych.
Przesłanie Dorothy Law Nolte i Rachel Harris, amerykańskich terapeutek do wszystkich osób zajmujących się dziećmi. Jeżeli rodzice chcą, aby ich dziecko było odważne i prawdomówne, otwarte i przyjazne wobec ludzi, by szanowało innych, wierzyło w siebie i umiało realizować swoje marzenia to:
-Jeżeli dzieci żyją otoczone krytyką, uczą się potępiać.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone wrogością, uczą się walczyć.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone strachem, uczą się być pełne obaw.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone żalem, uczą się żałować samych siebie.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone wyśmiewaniem, uczą się być nieśmiałe.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone zazdrością, uczą się być zazdrosne.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone wstydem, uczą się poczucia winy.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone zachętą, uczą się wiary we własne siły.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone tolerancją, uczą się cierpliwości.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone pochwałą ,uczą się wdzięczności.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone akceptacją, uczą się kochać.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone aprobatą, uczą się lubić siebie.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone uznaniem, uczą się dobrze mieć jakiś cel.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone dzieleniem się, uczą się szczodrości.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone szczerością, uczą się prawdomówności.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone uczciwością, uczą się sprawiedliwości.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone dobrocią i troską, uczą się szacunku.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone bezpieczeństwem, uczą się wiary w siebie i ludzi.
-Jeżeli dzieci żyją otoczone przyjaźnią, uczą się że świat jest dobrym miejscem do życia.
Jak zapobiec trudnościom wychowawczym:
Zawsze należy z uwagą i spokojem wysłuchać tego, co dziecko do nas mówi.
Należy unikać częstego wypowiadania negatywnych opinii o dziecku i ocen.
Powinno się mówić do dzieci spokojnym, opanowanym głosem, a unikać krzyku.
Nie trzeba chronić dzieci przed trudnościami dnia codziennego i porażkami.
Należy się powstrzymać od wypowiadania negatywnych opinii i ocen na forum.
Konieczne jest podziwianie efektów dziecięcego działania i motywowania do dalszego podejmowania prób rozwiązania problemu.
Należy wzmacniać dzieci w poczuciu własnej wartości.
Konieczne jest wspólne ustalanie granic, co wolno, a czego nie wolno robić, i sankcji za ich wykroczenie.
Dzieci powinny ponosić konsekwencje z powodu np. złego zachowania, nie przestrzegania zasad
i umów itp. przecież spędzenie kilku minut w samotności, aby się wyciszyło, uspokoiło, przemyślało swoje zachowanie czy rozmowa z rodzicem, podczas której dorosły przedstawia swoje stanowisko, lub pozbawienie dziecka przyjemności, np. ulubionej zabawki, to nie są kary, których nie dało by się przeżyć. Karami, które mogą odbić się na psychice dziecka, są : poniżanie, wyśmiewanie, nadmierne krytykowanie, krzyk itp. i tych stosować nie wolno.
Źródło: Miesięcznik „Bliżej Przedszkola: nr 3.198/2018, indeks: 248428, ISSN 1642-8668
Fragment artykułu napisanego przez Ewę Zielińską nauczycielkę wychowania przedszkolnego,współautora programów edukacyjnych, publikacji dla nauczycieli i rodziców. Wspólnie z profesor Edytą Gruszczyk-Kolczyńską prowadzi badania nad metodami lepszej efektywności procesu wychowania i kształcenia dzieci w warunkach przedszkola.